Nasıl Tat Alırız?
Dil, tat alma organımızdır. Epitel doku ile örtülüdür. Dil üzerinde tat tomurcukları bulunur. Tat tomurcukları içinde duyu hücreleri vardır. Bu tomurcuklarda dört ana tat algılanır: Acı, tatlı, tuzlu ve ekşi. Tat tomurcukları dilin belli kısımlarında yoğunlaşmıştır. Bu yüzden dilin bazı bölümleri belli tatları daha iyi algılar. Bir maddenin tadının algılanabilmesi için maddenin tükürük sıvısı içinde çözünmesi gerekir. Dilde çözünen tat molekülleri tat tomurcuklarını uyarır. Uyarı, tat tomurcuğundan sinirlere aktarılır ve beyne iletilir. Tadın alınmasında, besinin koku moleküllerinin uyarmasıyla burun da rol oynar.
Dil, besinleri ağzımızda çevirerek dişlerimizle parçalamaya yardım eder. Ayrıca, ses ve harflerin çıkışına yardım ederek konuşmamızı sağlar.
Derimizle Nasıl Algılarız?
Deri, vücudu çepeçevre saran, geniş yüzeyli bir organımızdır. Deri, insanda;
- Dokunma, basınç, sıcaklık, ağrı gibi mekanik duyuları algılar.
- Terlemeyle boşaltıma yardımcı olur.
- Mikropların girişini engeller.
- Solunuma yardımcıdır.
- Vücut ısısının ayarlanmasında etkilidir.
Deri, üst ve alt deri olmak üzere iki tabakadan
oluşur.
a. Üst Deri (Epidermis)
Üst deri, ölü tabaka ve malpighi tabakasından oluşur.
Ölü Tabaka (Korun): Sertleşmiş protein ve ölü hücrelerden oluşur. Mikropların vücuda girişini engeller.
Canlı Tabaka (Malpighi): Ölü tabakanın altında bulunan canlı hücrelerden oluşan kısımdır. Bu tabakada ölen hücreler üst tabakayı oluşturur. Deriye renk verir.
b. Alt Deri (Dermis)
Kıl kökleri, kan damarları, sinirler, duyu hücreleri, ter bezleri, bağ doku ve yağ hücreleri bulunur. Duyu almaçları (duyu hücreleri) vücudun her yerine aynı oranda dağılmamıştır. Örneğin topuklarımızın ısıya duyarlılığı ile elimizin ısıya duyarlılığı farklıdır.
DUYU ORGANLARININ SAĞLIĞI
Göz: Okurken ve yazarken odanın ışık durumuna dikkat etmeliyiz. Aşırı güneş ışınlarından kaçınmalıyız. Tozlu, dumanlı yerler göz sağlığı için zararlıdır. Gözlerde meydana gelen hastalıklarda gecikmeden doktora gidilmelidir.
Kulak: İşitme sinirleri çok çalıştığında yorulur. Gürültülü yerlerde sürekli bulunan kimselerde işitme kaybı olur. Kulak sağlığını korumak için gürültüden uzak yerlerde durulmalıdır. Müzik aletlerinin sesi kendi işiteceğimiz kadar ve kulağımıza zarar vermeyecek kadar açılmalıdır. Kulak sert cisimlerle karıştırılmamalı, kulak yoluna sivri cisimler sokulmamalıdır. Kulak dış darbelerden korunmalıdır. Patlama sesi gibi kuvvetli seslerde ağız açılmalıdır. Burun: Burun sivri cisimlerle karıştırılmamalı, kıl kopartılmamalıdır. Nezle, grip gibi hastalıklardan korunmalıdır. Sık görülen burun kanamalarında hekime gidilmelidir.
Deri: Deri temizliğine önem verilmelidir. Deride oluşan kirli tabaka solunuma ve terlemeye engel olur. D vitamini oluşturmak için güneş banyosu yapılmalıdır. Gereğinden fazla güneşte kalınırsa, güneşin zararlı ışınları deri kanserine ve yanıklara sebep olabilir.
Dil: Ağız sağlığını korumak için, çok soğuk ve sıcak gıdalar alınmamalıdır. Alkol ve sigara ağız sağlığı açısından çok zararlıdır, kesinlikle zararlı maddelerden uzak durulmalıdır.
