Çiçek. Yüksek yapılı bitkilerin üreme organıdır. Çiçeğin yapısında; çanak yapraklar, taç yapraklar, erkek organ ve dişi organ bulunur.
Çanak yaprak, taç yaprak, erkek organ ve dişi organın hepsini taşıyan çiçeğe, tam çiçek denir. Çiçekli bitlilerin bir bölümünde erkek organ ve dişi organdan biri bulunmaz. Eğer erkek organ yoksa bu çiçeğe, dişi çiçek denir. Çiçekte yalnız erkek organ bulunursa, bu çiçeğe erkek çiçek denir. Çiçekte bulunan çiçek sapı, çiçeği bitkinin dalına bağlar. Çiçek sapının ucunda ise çiçek tablası bulunur.
Çiçeğin bölümleri:
1.Çanak yaprak: Çiçeğin en dış bölümündeki yeşil yapraklardır. Yapısı normal yaprağa benzer. Tomurcuğu dıştan örter. Bu yapraklar çiçeği korur.
2.Taç yaprak: Çiçeğin dıştan ikinci bölümünü oluşturur. Değişik renklerde olabilir. Taç yaprakların renkleri ve çiçekten salgılanan bal özü böceklerin ilgisini çeker. Bu nedenle çiçeğe konan böcekler tozlaşmayı sağlar. Taç yaprakların renkli oluşu bu açıdan önemlidir.
3.Erkek organ: Bir çiçekte çok sayıda erkek organ bulunabilir. İki bölümden oluşur. Bunlar sapçık ve başçıktır. Sapçık bölümü, başçık bölümünü çiçeğe bağlar. Başçık bölümü dört kesecikten oluşur. Bu keseciklere, polen (çiçek tozu) keseleri de denir. Polen çiçekteki erkek üreme hücreleridir. Polenler olgunlaşınca polen keseleri patlar ve olgunlaşmış polenler çevreye yayılır.
4.Dişi organ: Çiçeğin en iç bölümünde bulunur. Kaba bir sürahiye benzer. Dişi organ, dişicik tepesi, dişicik borusu ve yumurtalıktan (ovaryum) oluşur. Dişicik tepesi nemli ve yapışkan durumdadır. Polenler dişicik tepesine yapışarak burada çimlenir. Dişicik tepesi ile ovaryum arasındaki bölüme ise dişicik borusu denir. Dişicik borusu çimlenen polenin ovaryuma ulaşmasını sağlar. Yumurtalık ise en alttaki şişkin bölümdür. Burada yumurta hücresi bulunur.
-Çiçekli bitkilerde tozlaşma ve döllenme arasındaki ilişki: Erkek organların başçığındaki polenlerin dişi organın tepeciğine taşınmasına, tozlaşma denir. Tozlaşma olayı, böceklerle, kuşlarla, rüzgârla, insan eliyle veya başka yollarla olur.
Tozlaşma olayı genellikle canlılar tarafından gerçekleşir. Böcekler ve kuşlar çiçeklerin bal özüyle beslenirken bir çiçekten diğerine de polenleri taşır. Böceklerin ve hayvanların yanı sıra rüzgâr yoluyla da tozlaşma olur. Batıklık ve sularda yaşayan bitkilerde tozlaşma suyoluyla olur. Bazen bitkilerde verimi yükseltmede veya bilimsel çalışmalarda insan eliyle yapay tozlaşma da yapılır.
Döllenme: Tozlaşma ile dişicik tepesine yapışan polenler burada çimlenerek döllenme borusunu oluşturur. Bu boruda sperm çekirdeği ilerleyerek yumurtalıktaki yumurta hücresinin çekirdeği ile birleşir. Bu olaya, döllenme denir. Döllenmiş yumurta hücresine, zigot adı verilir. Döllenmiş yumurta hücresi bölünerek embriyoyu oluşturur. Embriyoya bitki taslağı da denir. Embriyoda bitkinin kök, gövde ve yaprağın ilk taslağı oluşur.
Bitkilerin geleceği meyve ve tohum: Tozlaşma ve döllenmeden oluşan embriyo gelişerek tohumu oluşturur. Koruyucu bir kabukla çevrili olan embriyo ve besin maddesinden oluşan yapıya, tohum denir. Tohum canlının bütün özelliklerini taşıyan canlı yapıdır. Tohumda su oranı çok düşüktür. Uygun koşullar olursa çimlenir. Çimlenme için yeterli su ve ısının olması gerekir.
Tohumdan bitkinin türüne göre bir veya iki tane çenek bulunur. Çenekler bitkinin çimlenip fotosentez yapıncaya kadar besin ihtiyacını karşılayan yapıdır. Bitkiler tohumdaki çenek durumuna göre tek çenekli ve çift çenekli bitki olarak ikiye ayrılır. Örneğin; buğday ve mısır gibi bitkiler tek çenekli, fasulye gibi bitkiler çift çeneklidir.
Tohumlar bitkilerin nesillerini sürdürmelerini sağlar.Tohumların farklı büyüklük, şekil ve sayıda olmaları farklı çevre şartlarına uyma yeteneklerini arttırır ve nesillerinin devamlılığını sağlar.
TOHUMLARIN YAYILMA YOLLARI
*Akçaağaç tohumları helikopter pervanesi gibi dönerek düşer.
*At kestanesi ağacının yeşil renkli dikenli meyveleri içinde gelişen tohumlar, meyve olgunlaşınca yere düşer.
*Karahindiba bitkisinin tohumları rüzgarla çevreye dağılır.
*Böğürtlen kuşlar tarafından yenilir ve tohumları kuşların dışkısıyla toprağa karışır.Tohumlar rüzgarla, suyla, hayvanlara yapışarak ya da hayvanlar tarafından yenilerek yayılır.
TOHUMLARIN KULLANIM ALANLARI
İnsanlar ve hayvanlar besin kaynağı olarak meyve ve tohumları kullanmaktadır.
Tohumlar fabrikalarda işlenerek değişik amaçlarda. Örneğin;
* Mısırdan un, yağ, konserve yapılır.
*Zeytinden yağ, sabun yapılır
* Yüksük otu bitkisinin yaprağı, keten tohumu, ısırgan otu tohumu ilaç sanayinde kullanılır.
ORGANİK TARIM
Toprak, hava ve suyu kirletmeden, çevreyi ve canlıların sağlığını koruyan tarımsal üretim yöntemine organik tarım denir. Organik tarımda hiçbir şekilde yapay gübre ve ilaç kullanılmaz. Organik tarımda amaç, ürün miktarının artması değil, temiz ve kaliteli gıda üretiminin sürekliliğini sağlamaktır.
Döllenme sonucunda yumurtalık değişikliğe uğrayarak tohumlarla birlikte meyveyi oluşturur. Meyve oluşumu bazı bitkilerde değişiklik gösterir. Böylece değişik meyveler oluşur.
Mantar bir bitki midir? Ve hücreleri bitki gibi dikdörtgen mi yoksa hayvan hücreleri gibi yuvarlak mıdır? Mantarlar, bitkiler aleminin değil, fungi aleminin üyeleri. Hem bitkilerden, hem de hayvanlardan ayrı olarak inceleniyorlar. Hücrelerinin çevresinde, bitki hücrelerinde bulunan görevdeşlerine benzeyen, ancak selüloz yerine kitin içeren hücre duvarları bulunuyor. Hücrenin şekli de, bu kitin içerikli hücre duvarının yapısına göre değişkenlik gösterebiliyor. Dolayısıyla, mantar hücreleri için sabit bir şekil söylemek olanaklı değil.
Çok hücreli mantarlarda yan yana gelen hücreler, düzgün dizilebilmek için biraz daha kompakt şekiller alırken, tek hücreli mantarlarda hücreler çok daha farklı ve hatta asimetrik şekillerde bile olabiliyor.